Chắc hẳn bạn đã nghe nhiều về Cookies đây là chìa khóa để bên thứ ba có thể lưu trữ thông tin và lấy cắp thông tin của bạn mỗi khi duyệt web. Vậy Cookies là gì? Có mấy loại Cookies và cách bật Cookies thế nào? Cùng đội ngũ Thiết Kế Web Cần Thơ tìm hiểu nha.
1. Cookies là gì
Cookie là gì?
Cookie là những tệp thông tin nhỏ được lưu trữ trên máy tính của bạn mỗi khi bạn truy cập website. Chúng được sử dụng để ghi nhớ thông tin đăng nhập của bạn, theo dõi các hoạt động của bạn như giỏ hàng, hành động… và cá nhân hóa trải nghiệm duyệt web của bạn.
Cookie có hữu ích không?
Có, cookie rất hữu ích. Chúng giúp bạn có trải nghiệm internet tốt hơn, chẳng hạn như:
- Ghi nhớ thông tin đăng nhập của bạn để bạn không phải nhập lại mỗi khi truy cập một trang web.
- Theo dõi các mặt hàng trong giỏ hàng của bạn khi bạn mua sắm trực tuyến.
- Cá nhân hóa trải nghiệm duyệt web của bạn bằng cách hiển thị nội dung phù hợp với sở thích của bạn.
Cookie có thể theo dõi bạn không?
Có, một số loại cookie có thể được sử dụng để theo dõi hoạt động của bạn. Điều này có thể được thực hiện bằng cách sử dụng các cookie theo dõi, được đặt bởi các trang web khác nhau mà bạn truy cập. Thông tin này sau đó có thể được sử dụng cho quảng cáo nhắm mục tiêu hoặc thậm chí được bán cho các công ty bên thứ ba.
1.1 Internet Cookies là gì?
Cookie (thường được gọi là cookie internet) là các tệp văn bản có các thông tin nhỏ – như tên người dùng và mật khẩu – được sử dụng để xác định máy tính của bạn khi bạn truy cập Internet. Các cookie được sử dụng để xác định người dùng cụ thể và cải thiện trải nghiệm duyệt web của họ. Dữ liệu được lưu trữ trong cookie được tạo bởi máy chủ web khi bạn kết nối. Dữ liệu này được gắn nhãn với một ID duy nhất cho bạn và máy tính của bạn. Khi cookie được trao đổi giữa máy tính của bạn và máy chủ, máy chủ sẽ đọc ID và biết thông tin nào cần cung cấp cụ thể cho bạn.
Do các luật quốc tế, chẳng hạn như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu (GDPR) của EU và một số luật của tiểu bang, chẳng hạn như Đạo luật bảo mật người tiêu dùng California (CCPA), nhiều trang web cần phải xin phép sử dụng một số cookie nhất định với trình duyệt của bạn và nêu rõ cách cookie của họ sẽ được sử dụng để làm gì nếu bạn chấp nhận.
1.2 Magic Cookies và HTTP Cookies
Cookie Magic và cookie HTTP đều là những tệp văn bản nhỏ được lưu trữ trên máy tính của bạn bởi các trang web bạn truy cập. Tuy nhiên, chúng có những điểm khác biệt sau:
- Magic Cookies được sử dụng để đăng nhập vào hệ thống máy tính, chẳng hạn như mạng nội bộ của doanh nghiệp. Chúng hoạt động bằng cách sử dụng một giá trị duy nhất được tạo ngẫu nhiên để xác định người dùng.
- HTTP Cookies được sử dụng để theo dõi hoạt động duyệt web của bạn và cá nhân hóa trải nghiệm của bạn. Chúng hoạt động bằng cách lưu trữ một đoạn dữ liệu nhỏ trên máy tính của bạn. Dữ liệu này có thể được sử dụng bởi trang web để xác định bạn và ghi nhớ các hoạt động của bạn.
Cookie Magic là một thuật ngữ máy tính cũ, có trước khi Internet trở nên phổ biến. Chúng thường được sử dụng trong các hệ thống mạng nội bộ của doanh nghiệp để xác định người dùng và cấp quyền truy cập vào các tài nguyên.
Cookie HTTP là loại cookie phổ biến nhất hiện nay. Chúng được sử dụng bởi hầu hết các trang web để theo dõi hoạt động duyệt web của bạn và cá nhân hóa trải nghiệm của bạn.
Ví dụ, một trang web có thể sử dụng cookie HTTP để ghi nhớ thông tin đăng nhập của bạn, theo dõi các mặt hàng trong giỏ hàng của bạn hoặc hiển thị cho bạn quảng cáo dựa trên sở thích của bạn.
Cookie HTTP cũng có thể được sử dụng bởi những kẻ tội phạm mạng để theo dõi hoạt động trực tuyến của bạn và đánh cắp thông tin cá nhân của bạn.
Ví dụ, một kẻ tấn công có thể sử dụng cookie HTTP để theo dõi các trang web bạn đã truy cập và các trang web bạn đã liên kết đến. Thông tin này có thể được sử dụng để nhắm mục tiêu quảng cáo cho bạn hoặc để thu thập thông tin về sở thích của bạn.
2. HTTP Cookies là gì
Cookie HTTP, hoặc cookie internet, là loại cookie được sử dụng phổ biến nhất. Cookie HTTP được tạo ra để xác định bạn khi bạn truy cập trang web nào đó. Máy chủ web sẽ gửi thông tin nhận dạng đến trình duyệt web của bạn dưới dạng cookie. Dữ liệu nhận dạng này (đôi khi được gọi là “cookie trình duyệt“) được xử lý và đọc theo cặp “tên-giá trị”. Các cặp này cho cookie biết nơi cần gửi và dữ liệu nào cần nhớ lại. Ví dụ: một cookie có thể có tên là “user_id” và giá trị là “12345”. Tên “user_id” cho biết dữ liệu là ID người dùng và giá trị “12345” là ID người dùng thực tế.
Trình duyệt web của bạn sẽ lưu trữ cookie cục bộ để ghi nhớ “cặp tên-giá trị” xác định bạn. Khi bạn quay lại trang web trong tương lai, trình duyệt web của bạn sẽ trả lại dữ liệu cookie đó cho máy chủ web và sẽ thu hồi dữ liệu của bạn từ các phiên trước của bạn.
Ví dụ:
Khi bạn truy cập một trang web thương mại điện tử và thêm một sản phẩm vào giỏ hàng của mình, trang web sẽ tạo một cookie và lưu trữ nó trên máy tính của bạn. Cookie này chứa thông tin về sản phẩm bạn đã thêm vào giỏ hàng của mình, chẳng hạn như ID sản phẩm, số lượng và giá cả.
Khi bạn quay lại trang web thương mại điện tử sau này, trình duyệt web của bạn sẽ gửi cookie cho trang web. Trang web sau đó sẽ đọc cookie và hiển thị giỏ hàng của bạn với sản phẩm bạn đã thêm vào trước đó.
Cookie cũng được sử dụng để cá nhân hóa trải nghiệm duyệt web của bạn. Ví dụ, một trang web có thể sử dụng cookie để ghi nhớ cài đặt ngôn ngữ của bạn hoặc các trang bạn đã xem gần đây. Điều này giúp trang web có thể hiển thị nội dung phù hợp hơn với bạn.
Hầu hết các trang web đều sử dụng cookie và chúng thường vô hại. Tuy nhiên, bạn có thể muốn tắt cookie nếu bạn lo ngại về quyền riêng tư của mình. Bạn có thể tắt cookie trong cài đặt quyền riêng tư của trình duyệt web của mình.
3. Cookies dùng để làm gì
Các trang web sử dụng cookie HTTP để đơn giản hóa trải nghiệm web của bạn. Nếu không có cookie, bạn sẽ phải đăng nhập lại mỗi khi rời khỏi trang web hoặc xây dựng lại giỏ hàng của mình nếu bạn vô tình đóng trang. Tạo cookie là một phần quan trọng của trải nghiệm internet hiện đại.
Nói một cách ngắn gọn hơn, cookie được sử dụng để:
- Quản lý phiên: Ví dụ, cookie cho phép các trang web nhận ra người dùng và nhớ thông tin đăng nhập và sở thích cá nhân của họ, chẳng hạn như tin tức thể thao so với chính trị.
- Cá nhân hóa: Quảng cáo được cá nhân hóa là cách chính mà cookie được sử dụng để cá nhân hóa phiên của bạn. Bạn có thể xem một số mục hoặc một phần của trang web và cookie sử dụng dữ liệu này để giúp xây dựng các quảng cáo mục tiêu mà bạn có thể thích. Chúng cũng được sử dụng cho tùy chọn ngôn ngữ.
- Theo dõi: Các trang web mua sắm sử dụng cookie để theo dõi các mặt hàng mà người dùng đã xem trước đó, cho phép các trang web gợi ý các mặt hàng khác mà họ có thể thích và giữ các mặt hàng trong giỏ hàng trong khi họ tiếp tục mua sắm trên một phần khác của trang web. Họ cũng sẽ theo dõi và giám sát hiệu suất phân tích, chẳng hạn như số lần bạn truy cập một trang hoặc bạn đã dành bao nhiêu thời gian trên một trang.
Mặc dù điều này chủ yếu là vì lợi ích của bạn, nhưng các nhà phát triển web cũng nhận được rất nhiều lợi ích từ thiết lập này. Cookie được lưu trữ trên thiết bị của bạn cục bộ để giải phóng dung lượng lưu trữ trên máy chủ của trang web. Đổi lại, các trang web có thể cá nhân hóa nội dung, đồng thời tiết kiệm tiền bảo trì và chi phí lưu trữ máy chủ.
4. Các loại HTTP Cookies
Có một vài loại (mà chúng ta sẽ thảo luận sau), nhưng về cơ bản có hai loại cookie trong thế giới mạng: Cookie phiên và Cookie liên tục.
Cookie phiên: Chỉ được sử dụng khi bạn duyệt một trang web. Chúng được lưu trữ trong bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên và không được ghi lên ổ cứng. Khi phiên kết thúc, cookie phiên sẽ tự động bị xóa.
Cookie liên tục: Vẫn tồn tại trên máy tính vô thời hạn, mặc dù nhiều cookie có ngày hết hạn và sẽ tự động bị xóa khi đến ngày đó. Cookie liên tục được sử dụng cho hai mục đích chính:
- Xác thực: Những cookie này theo dõi xem người dùng đã đăng nhập hay chưa và với tên nào. Chúng cũng đơn giản hóa thông tin đăng nhập, vì vậy người dùng không phải nhớ mật khẩu trang web.
- Theo dõi: Những cookie này theo dõi nhiều lần truy cập vào cùng một trang web theo thời gian. Ví dụ, một số nhà bán lẻ trực tuyến sử dụng cookie để theo dõi các lần truy cập từ những người dùng cụ thể, bao gồm các trang và sản phẩm đã xem. Thông tin họ thu được cho phép họ đề xuất các mặt hàng khác có thể khiến du khách quan tâm. Dần dần, một hồ sơ được xây dựng dựa trên lịch sử duyệt web của người dùng trên trang web đó.
Cookie của bên thứ nhất và cookie của bên thứ ba
Từ đây, cookie internet có thể được chia thành hai loại: cookie của bên thứ nhất và cookie của bên thứ ba. Tùy thuộc vào nguồn gốc của chúng, một số cookie có thể có khả năng đe dọa hơn những cookie khác.
Cookie của bên thứ nhất được tạo trực tiếp bởi trang web bạn đang sử dụng. Những cookie này thường an toàn hơn, miễn là bạn truy cập các trang web uy tín hoặc các trang web không bị ảnh hưởng bởi vi phạm dữ liệu hoặc tấn công mạng gần đây.
Cookie của bên thứ ba có nhiều vấn đề hơn. Chúng được tạo bởi các trang web khác với các trang mà người dùng đang duyệt, thường là vì chúng được liên kết với quảng cáo trên trang đó. Cookie của bên thứ ba cho phép các nhà quảng cáo hoặc công ty phân tích theo dõi lịch sử duyệt web của một cá nhân trên khắp web trên bất kỳ trang web nào có chứa quảng cáo của họ. Tuy nhiên, như đã đề cập trước đó, do các luật bảo vệ dữ liệu mới, việc cho phép cookie của bên thứ ba truy cập trình duyệt của bạn hiện là tùy chọn ở nhiều quốc gia và tiểu bang. Ngày nay, hầu hết các cookie của bên thứ ba không ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm duyệt web của bạn, vì nhiều trình duyệt đã bắt đầu loại bỏ chúng (Google đã thông báo về việc chấm dứt cookie của bên thứ ba trong Chrome vào năm 2024). Nhiều trang web vẫn hoạt động tốt và ghi nhớ sở thích của bạn mà không cần sử dụng cookie của bên thứ ba.
Cookie zombie là một dạng cookie của bên thứ ba, được cài đặt vĩnh viễn trên máy tính của người dùng. Chúng có khả năng độc đáo là xuất hiện trở lại sau khi chúng đã bị “xóa” khỏi máy tính của bạn. Chúng cũng đôi khi được gọi là “cookie flash” hoặc “supercookie” và rất khó loại bỏ. Giống như các cookie của bên thứ ba khác, cookie zombie có thể được sử dụng bởi các công ty phân tích web để theo dõi lịch sử duyệt web của từng cá nhân. Các trang web cũng có thể sử dụng zombie để cấm người dùng cụ thể. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, các loại cookie này có thể được tin tặc tạo ra và sử dụng để lây nhiễm virus và phần mềm độc hại vào hệ thống của bạn.
Cookie cần thiết tức là loại với cửa sổ bật lên yêu cầu bạn chọn tùy chọn cookie khi bạn truy cập một trang web lần đầu tiên. Cookie cần thiết là cookie phiên của bên thứ nhất, cần thiết để chạy trang web hoặc các dịch vụ bạn đã yêu cầu trực tuyến (chẳng hạn như ghi nhớ thông tin đăng nhập của bạn).
5. Cách bật và xóa Cookies
Bạn có thể tùy chỉnh cho phép một số loại cookies khi duyệt internet, ví dụ: bạn có thể giới hạn những cookie nào được lưu trữ trên máy tính hoặc thiết bị di động của mình. Ngày nay, điều này thường được thực hiện khi bạn truy cập một trang web và được đưa ra tùy chọn bật cookie của bên thứ ba (hoặc các cookie khác) hay không.
Nếu bạn bật và cho phép cookie, nó có thể đơn giản hóa trải nghiệm lướt web của bạn. Dưới đây là cách bật cookie:
- Tìm phần cookie – thường nằm trong Cài đặt Quyền riêng tư.
- Nhấp vào các ô để cho phép cookie. Đôi khi tùy chọn ghi là cho phép dữ liệu “địa phương”.
- Nếu bạn không muốn cookie, bạn có thể đơn giản bỏ chọn các ô này.
Loại bỏ cookie có thể giúp bạn giảm thiểu rủi ro vi phạm quyền riêng tư. Nó cũng có thể đặt lại theo dõi và cá nhân hóa trình duyệt của bạn. Loại bỏ cookie thông thường rất dễ dàng, nhưng nó có thể khiến một số trang web khó điều hướng hơn. Nếu không có cookie, người dùng internet có thể phải nhập lại dữ liệu của họ cho mỗi lần truy cập. Các trình duyệt khác nhau lưu trữ cookie ở các vị trí khác nhau, nhưng thông thường, bạn có thể:
- Tìm phần Cài đặt, Quyền riêng tư – đôi khi được liệt kê trong Công cụ, Tùy chọn Internet hoặc Nâng cao.
- Thực hiện theo chỉ dẫn trên các tùy chọn có sẵn để quản lý hoặc xóa cookie.
Tuy nhiên, để loại bỏ các trường hợp nhiễm cookie theo dõi liên tục và các loại cookie độc hại hơn do tin tặc tạo ra, bạn sẽ cần nhờ đến sự trợ giúp của một số người có kiến thức chuyên môn. Trong tương lai, bạn cũng nên ẩn danh việc sử dụng web của mình bằng cách sử dụng mạng riêng ảo (VPN). Các dịch vụ này sẽ chuyển hướng kết nối web của bạn đến một máy chủ từ xa đóng vai trò là bạn. Sau đó, cookie sẽ được gắn nhãn cho máy chủ từ xa đó ở một quốc gia khác, thay vì máy tính cục bộ của bạn.
Bất kể bạn xử lý cookie như thế nào, tốt nhất là bạn nên cảnh giác và thường xuyên dọn dẹp cookie.
Mình là Bali Tran hiện là Co Founder của Cần Thơ Web. Mình có niềm đam mê với thiết kế web và SEO, mong rằng những kiến thức mình chia sẻ sẽ mang lại nhiều giá trị cho mọi người.
Email: balitran.ceo@gmail.com
Website: https://websitecantho.vn/